‘Kruip uit je schulp. Ga naar buiten, de samenleving in’

In de Noord-Indiase stadje Rohtak waar Madhu Singal opgroeide waren geen brailleboeken. Een blindenstok? Ze wist niet eens dat zoiets bestond. Als ze naar buiten wilde, ging er altijd iemand mee die haar hand vasthield. Toch haalde ze haar master en startte ze NGO Mitra Jyoti. Een organisatie die wil dat visueel beperkten zelfstandig kunnen zijn.

‘Vaak hoor ik mensen met een beperking klagen. Dat ze worden gediscrimineerd. Dat de overheid meer moet doen om hen te helpen. Dat ze als kind door hun ouders zijn genegeerd. Ik zeg altijd: ‘Het heeft geen zin om in een hoekje te gaan zitten zeuren. Neem zelf de eerste stap. Kruip uit je schulp. Ga naar buiten, de samenleving in.’

Thuisonderwijs

Ze spreekt uit ervaring. Ook zij kroop beetje bij beetje uit haar schulp. Een eerste belangrijke stap maakt ze op haar twaalfde. Tot groep acht kreeg Madhu thuisonderwijs van een blinde docent die haar braille leerde. Toen ze 12 jaar was, vond hij dat het tijd werd voor verandering. Hij wilde dat ze naar een gewone school zou gaan. En dat gebeurde. In groep 8 ging ze naar een buurtschool.

‘De eerste maanden waren loodzwaar. Ik was met 40 kinderen in een druk, lawaaierig klaslokaal gepropt.’ Haar klasgenoten hadden nog nooit een blind iemand gezien. ‘Ze begrepen niet goed dat ik alleen visueel beperkt was en verder kerngezond.’ Ze stelden haar allerlei nieuwsgierige vragen. Hoe laat ga je naar bed? Kun jij lezen? Maar als het speelkwartier begon, stoven ze allemaal naar buiten en bleef zij moederziel alleen achter in het lokaal. Ook haar docent moest leren omgaan met haar beperking. ‘Ik herinner me een schoolpicknick waarop hij van tevoren tegen me zei: ‘Ga jij maar naar huis. Neem wat rust. Jij hebt toch niets aan een picknick. Ik deed wat hij zei. Ik was een verlegen meisje en nog niet assertief genoeg om aan te geven wat ik zelf wilde.’

‘Er was altijd wel een oom of tante die ik kon strikken voor een voorleessessie’

Een volgende belangrijke stap die Madhu nam, was studeren: ze haalde haar bachelor of arts en een master in Hindoestaanse klassieke muziek. Brailleboeken voor die studies bestonden niet. Dus studieboeken werden aan haar voorgelezen. En zij maakte vervolgens aantekeningen in braille. ‘Aan voorleeshulp geen gebrek. Ik ben opgegroeid in een joined family: we woonden met z’n veertigen in een huis van vier verdiepingen. Er was altijd wel een oom of tante die ik kon strikken voor een voorleessessie.’

Vlak nadat ze haar master haalde, veranderd haar leven ingrijpend. Haar vader overleed. Ze moest met haar broer meeverhuizen naar Kanpur. Een stad ruim 500 kilometer verderop in Uttar Pradesh waar ze de weg niet kende. Ze wilde graag gaan lesgeven op een universiteit, maar werk vinden was lastig. Laat staan het werk dat zij graag wilde doen. Ze bleef daardoor vaak thuis.

‘Mijn zwager zag dat ik verpieterde’

Een korte vakantie naar haar zus in Bangalore veranderde haar leven. ‘Mijn zwager zag dat ik verpieterde. Hij zag dat zo’n leven binnenshuis voor mij weinig zin had. Op een dag kwam hij naar me toe en zei: laat me weten wat je wil gaan doen. Financieel hoef je je geen zorgen te maken. Ik help je. En dat werd Mitra Jyoti.’

Mitra Jyoti doet veel verschillende dingen. Je vindt er Zuid India’s eerste privé-brailledrukkerij. Er is een bibliotheek met meer dan 3800 audioboeken. En je kunt er terecht voor computertrainingen en trainingen die zelfredzaamheid versterken. En bij de zelfredzaamheidtrainingen is er aandacht voor persoonlijke mobiliteit, maar ook voor het runnen van je huishouden.

Vrouw

Toen Madhu, Mitra Jyoti oprichtte ging er een wereld open. Ze ging netwerken met andere gehandicaptenorganisaties en zo ontmoette ze mensen die veel zwaarder gehandicapt waren dan zij en toch middenin de maatschappij stonden. ‘Ik dacht: als zij zoveel kunnen, dan moet ook ik veel meer kunnen.’ Ze werd assertiever. Van een vrouw die amper buiten kwam, transformeerde ze in een vrouw die probleemloos de wereld rondreist voor haar werk.

Madhu krijgt veel erkenning voor haar werk. Zo ontving ze de afgelopen decennia veel onderscheidingen. Ondanks dat succes gaat het de organisatie financieel niet zo voor de wind. Dat geeft haar regelmatig kopzorgen. ‘Maar ik neem geen geld aan van de overheid. Ik wil niets te maken hebben met bureaucratie.’ Dit betekent wel dat ze afhankelijk is van giften van bedrijven. Veel van haar tijd gaat dan ook naar fondsenwerving.

Specifieke doelgroep

Dat ze al die jaren toch heeft kunnen overleven, komt volgens Madhu omdat haar organisatie zich inzet voor een specifieke doelgroep. Voor donoren is het hierdoor heel duidelijk wat ze doet en voor wie ze het doet. ‘Ik zie hier in Bangalore de laatste jaren ngo’s als paddenstoelen uit de grond schieten. Maar die hebben geen enkel onderscheidend vermogen. Of die kunnen overleven? Daar heb ik grote vraagtekens bij.’

‘Deze vrouwen hebben extra duwtjes in de rug nodig. Ze staan 4-0 achter’

Ondanks haar financiële kopzorgen zit Madhu boordevol plannen. De organisatie geeft nu al zelfredzaamheidscursussen aan plattelandsvrouwen en wil dit de komende jaren intensiveren. ‘Deze vrouwen hebben extra duwtjes in de rug nodig. Ze staan 4-0 achter. Ze hebben een visuele handicap. Ze zijn arm. Ze zijn vrouw. En ze wonen op het platteland waar blind zijn nog een taboe is, somt Madhu op. ‘Veel vrouwen moeten binnen blijven. Elke dag en de hele dag. Wij willen hen uit hun isolement halen. Ervoor zorgen dat ze mobieler worden. Dat ze zelfstandig, zonder begeleiding, naar buiten kunnen en praatjes kunnen aanknopen met hun dorpsgenoten.’

‘We gaan bij bedrijven langs om te vertellen wat blinde mensen allemaal wel kunnen’

Daarnaast gaat Mitra Jyoti steeds meer voorlichting geven in het bedrijfsleven. ‘Daar zijn we al mee begonnen. We gaan bij bedrijven langs om te vertellen wat blinde mensen allemaal wel kunnen. Vaak hebben ze daar geen enkel benul van’, vertelt Madhu. Ik krijg bijvoorbeeld vaak de vraag of een blind iemand ook een computer kan gebruiken.’

Positieve verhalen

Gelukkig zijn er ook volop positieve verhalen. ‘Ik herinner me 2 meisjes die naar ons toekwamen toen ze al een jaar of 25 waren. Ze kwamen van het platteland en waren nooit eerder naar school geweest. Met succes rondden ze een zelfredzaamheidstraining af. Na de laatste sessie, kwamen ze naar me toe en zeiden: ‘We willen graag verder leren’. Ik heb ze toen aangemeld bij The National Institute of Open Scholing. En nu werken ze allebei bij een bank.’