De zesentwintigjarige Nepalese Barsha Puri is de bevlogen voorzitter van de in 2016 gestarte Sapana school. In een land waar volgepropte schoollokalen en autoritaire docenten de norm zijn, krijgen kinderen hier kwaliteitsonderwijs. De docenten zorgen ervoor dat de leerlingen sociaal creatief en onafhankelijk worden. De helft van de kinderen komt uit achterstandsgezinnen en ontvangt een beurs. ‘Als ik zie hoe vrolijk en onbevangen de kinderen hier rondlopen. Dan maakt me dat intens gelukkig.’
‘Ik vond mezelf nog veel te jong om voorzitter van een school te zijn’, vertelt Barsha. ‘Toen ik werd gevraagd als voorzitter, heb ik flink tegengesputterd. Ik vond dat ik te weinig onderwijservaring had en ook dat er anderen waren die die rol beter zouden kunnen vervullen. Maar ze hielden voet bij stuk: ik moest het worden.’
Gearrangeerde huwelijksbootje
Dat ze voorzitter zou worden van een schoolbestuur, had ze zes jaar geleden niet kunnen denken toen ze in het door haar ouders gearrangeerde huwelijksbootje stapte. ‘Uitgehuwelijkt worden is niet meer de norm in Nepal, maar wel binnen mijn familie. Mijn zus is ook uitgehuwelijkt. In Nepal is het gebruikelijk dat de vrouw dan bij haar man en zijn familie intrekt. Dus verruilde Barsha haar ouderlijk huis voor een leven op de door haar man opgerichte Sapana Village Lodge.
Deze lodge ligt op een steenworp afstand van de Sapana School. De ligging van de lodge is schitterend. Op een enorm terrein vol bomen, struiken en bloemen dat uitkijkt op de rivier waarin aan het eind van de middag olifanten badderen. Ondanks alle pracht, moest Barsha ontzettend wennen. ‘Ik voelde me alleen. Zonder m’n familie. Zonder m’n zus met wie ik altijd alles deelde. Ik vond het leven op een lodge tussen al die toeristen lastig. Ik was te verlegen om een gesprekje met ze aan te knopen en ik was bang dat mijn Engels niet goed genoeg was.’
‘Rood is de kleur voor getrouwde vrouwen’
Ook moest ze wennen aan haar schoonouders en aan de hoge eisen die door veel schoonmoeders in Nepal worden gesteld aan schoondochters. Zo zijn er strikte kledingvoorschriften. Ze wijst op de wit met roze geborduurde Salwar Khameez, een lang shirt met wijde broek, die ze draagt. ‘Stel dat ik nu bij mijn schoonmoeder op bezoek zou gaan dan zou ik dit verruilen voor iets hooggesloten roods. Want rood is de kleur voor getrouwde vrouwen. Ik zou mijn glazen armbanden – bangles- omdoen en deze ketting, ze doelt op de zwart met goudkleurige ketting om haar nek, kan eigenlijk ook niet.’
‘In het begin probeerde ik te voldoen aan alle eisen die mijn schoonouders aan mij als getrouwde vrouw stelden. Ik was heel gehoorzaam. Maar ik kwam erachter dat het juist voor mij veel beter uitpakte als ik de grenzen opzocht en mezelf wat meer vrijheden toestond. Mijn schoonouders bewogen dan mee. En gelukkig heb ik een heel ondersteunende man. Hij vindt het belangrijk dat ik gelukkig ben en mezelf ontwikkel.’
Takenpakket
Zo merkte ze dat niet werken en de hele dag thuiszitten niets voor haar was. Stapje voor stapje nam ze meer taken op zich. Ze begon met het inkopen van de proviand voor de lodge. Toen ze naar een paar maanden zwanger raakte, ging ze daar mee door. Haar takenpakket breidde zich steeds verder uit.
Nu is de Nepalse naast voorzitter van het schoolbestuur, manager van Sapana Design. Ze helpt mee op de lodge en runt haar huishouden. Sapan Design en de Sapana school zijn allebei projecten van de NGO Sapana Village Social Impact. Sapana betekent droom in het Nepalees. Deze NGO is opgericht door de man van Barsha, en heeft als doel armoede onder de lokale bevolking te verminderen.
Katja Schuurman
Sapana Design is een project waar arme vrouwen fair trade producten leren maken. Met het geld dat ze hiermee verdienen, supporten ze hun familie. Zo maken ze er gekleurde stoffen olifantjes, gevlochten krukjes en servies. Populair bij toeristen, maar de producten worden bijvoorbeeld ook ingekocht door het door Katja Schuurman opgerichte Return to Sender.
‘Welk project ik het leukst vind? Mijn hart ligt het meest bij de school’, zegt Barsha. ‘Sapana Design was een project dat al liep toen ik hier zes jaar geleden kwam. Dat heb ik dus niet zelf opgestart. Bij de school ben ik vanaf het prille begin betrokken geweest.’
Drive slowly
De Sapana school staat aan de rand van Sauraha, een klein plaatsje in het district Chitwan aan de rand van een van de bekendste nationale parken van Nepal. Als je de lange rechte dorpsstraat boordevol souvenirwinkels, kruideniers, restaurantjes en reisbureautjes uitrijdt en linksaf slaat, zie je al gauw een groot geel stenen gebouw staan. Het gebouw wordt omzoomd door een groen grasveld met een moestuin en een groot houten klimrek. ‘Drive Slowly’ staat op een verkeersbord langs de weg.
Het is even voor tienen, over een paar minuten begint de dag op Sapana. Als je met Barsha door de school loopt, wordt ze voortdurend begroet door leerlingen met een enthousiast: ‘Namasté- hallo. Daarna lopen de leerlingen hun klaslokaal binnen, pakken speelgoed uit de kast en gaan spelen op een van de gekleurde matten die op de grond liggen.
Schoolgeld
Meer dan de helft van de kinderen komt uit achterstandsgezinnen. Hun ouders betalen geen schoolgeld. In ruil daarvoor doen de ouders een dagdeel per week klusjes voor de school. Het benodigde schoolgeld wordt gedeeltelijk betaald door de ouders die wel voldoende inkomen hebben en de rest wordt betaald met buitenlandse giften, onder andere uit Nederland.
Wat armoede in Chitwan betekent, illustreert Barsha met een voorbeeld. Ze wijst naar een klein meisje van bijna 3 jaar in een felrood schooluniform dat iets verderop staat. ‘Twee dagen geleden zat haar moeder bij me aan tafel. Ze had gescheurde kleren aan en warrig haar. Ze vertelde me dat haar echtgenoot 2 maanden geleden overleed aan diabetes. Het gezinsinkomen viel daardoor weg. Ze probeerde de afgelopen maanden werk te vinden op bouwplaatsen en nam dan haar dochtertje mee. Maar overal werd ze weggestuurd met de boodschap: kom maar terug als je opvang hebt voor je kind. De situatie was zo nijpend dat de moeder geen eten meer kon kopen. Dus vroeg ze mij: ‘Kan ze alsjeblieft bij jullie terecht? Dan kan ik werken. Eigenlijk kunnen kinderen pas met 4 jaar bij ons terecht. Maar ik heb voor dit geval een uitzondering gemaakt.’
‘Klopt dit verhaal of vertellen mensen me dit alleen maar omdat ze gratis onderwijs willen?’
Dat soort verzoeken krijgt Barsha regelmatig. 30 procent van de bevolking is zo arm dat hun kinderen niet naar school kunnen. ‘Continu moet ik mezelf afvragen: klopt dit verhaal of vertellen mensen me dit alleen maar omdat ze gratis onderwijs willen? En als het verhaal klopt: kunnen we er nog een niet betalende leerling bij hebben, want we draaien verlies. En om te kunnen blijven voortbestaan hebben we juist meer betalende leerlingen nodig.’
‘Nu geef ik aan wat ik niet prettig vind’
‘Als ik zo terugkijk op de 6 jaar dat ik hier woon, vind ik dat ik behoorlijk ben veranderd. Als er vroeger bij mijn ouders thuis bezoek kwam, zei ik ‘Namasté en maakte ik me zo snel mogelijk uit de voeten. Ik was zo verlegen. Op de basis- en middelbare school had ik maar 1 vriendin. Ik heb geleerd om uit te spreken wat ik denk en wat ik voel. Als in het verleden iemand iets tegen me zei wat ik niet prettig vond nam ik afstand van die persoon. Nu geef ik aan wat ik niet prettig vind. Dat werkt beter voor mij. En werkt ook beter voor anderen.’
