‘Als je aan een klein onderwerp veel liefde en aandacht besteedt, kan het uitgroeien tot iets groters’

Ondernemer en milieuactivist Manisha Gutman zet zich in voor een duurzame wereld. Dat doe ze met haar onderneming eCoexist vanuit de Indiase stad Pune. Ze is geen standaardondernemer. Ze studeerde architectuur en milieukunde en woonde zes jaar in een spirituele leefgemeenschap, een ashram. ‘Spiritualiteit is iedere dag mijn leidraad.’

eCoexist ontwikkelt duurzame producten die een inkomen genereren voor mensen aan de rand van de samenleving, zoals gevangenen en kleine boeren. Daarnaast voert eCoexist campagne. Bijvoorbeeld de UseMeAgain campagne die het gebruik van katoenen tasjes in Pune promootte.

Duurzame producten

Haar bedrijf is organisch ontstaan. Manisha werkte zes jaar voor de milieugroep Kalpavriksh Enviroment Action Group in Pune. Een van hun campagnes was mensen bewust te maken van het gebruik van duurzame producten tijdens religieuze festivals. ‘Neem bijvoorbeeld Holi, het feest dat het begin van de lente markeert. Traditioneel gooi je dan met kleurpoeder en water. Maar dat poeder bleek giftig te zijn.’ Een collega van Manisha benaderde boeren met de vraag: kunnen jullie een poeder maken dat veilig en natuurlijk is? En, dat kon.

Om dat verfpoeder op de markt te brengen, was het nodig om een onderneming op te zetten. ‘Mijn collega zei: ‘Manisha, zou jij dat poeder op de markt willen brengen?’ En ik dacht: ik heb geen enkele ervaring met ondernemerschap én ik heb geen marketingachtergrond, maar ik ga dit wel leren. Ik ben ervan overtuigd dat je alles kunt leren als je bereid bent om te werken. Als je een open geest hebt. Als je vragen durft te stellen. En om hulp durft te vragen. Dus, mijn antwoord was: ja.’

Geëngageerd en idealistisch gezin

Manisha’s woordkeus weerspiegelt haar spirituele levenshouding. ‘Spiritualiteit is de basis van mijn leven’, zegt ze zelf. Die basis werd gelegd tijdens haar jeugd in Mumbai. Ze werd geboren in een geëngageerd en idealistisch gezin. Haar vader en moeder waren allebei actief in sociaal en politiek werk. ‘Ze waren geïnspireerd door de vrijheidsbeweging van Gandhi. Na hun studie in de Verenigde Staten, kwamen ze terug naar India in een tijd waarin de meeste hoogopgeleiden juist vertrokken. Zij kwamen terug om te dienen.’ (lees ook het verhaal van ondernemer Jill over dienend leiderschap)

Na haar studie architectuur besloot zij naar een ashram vlakbij Mumbai te gaan. Om, zoals ze het zelf omschrijft, te studeren en te dienen. ‘Een ashram kun je een beetje vergelijken met een klooster. Je bent er voor jezelf, om te leren. Het is een vorm van onderwijs die mij levenslessen leerde. Hoe je je geest kunt gebruiken en weer kunt laten rusten bijvoorbeeld. Ook leerde ik de waarde van werk. Hoe je je geest en lichaam kunt inzetten voor iets dat groter is dan jezelf. En dat het er niet om gaat wat voor werk je doet, maar om je houding ten opzichte van dat werk.’

Na zes jaar in de ashram was het tijd om te gaan. Manisha besloot een jaar ecologie te gaan studeren en kwam daarna terecht bij Kalpavriksh Enviroment Action Group, waarna ze eCoexist startte.

‘Als je aan een klein onderwerp veel liefde en aandacht besteedt, kan het uitgroeien tot iets groters’

‘Toen ik net begon met eCoexist, twijfelde ik soms. Holi-poeder, is dat niet teveel een niche? Moet ik me niet met grotere onderwerpen bezighouden, zoals het redden van de bossen? Maar ik kwam erachter dat niets te klein is. Als je aan een klein onderwerp veel liefde en aandacht besteedt, kan het uitgroeien tot iets groters. Ons poeder heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat heel veel boeren een beter inkomen krijgen.’

Vanaf het moment van oprichting, dacht Manisha twee dingen: ik wil dat het een sociale onderneming wordt die geld oplevert én ik ga dat niet alleen doen; ik ga mensen hierbij betrekken.’ In korte tijd had ze een vaste kern van 8 mensen om zich heen verzameld.

‘Ik ben een creatief persoon die zich snel verveelt en snel enthousiast wordt’

De samenwerking verliep goed, maar op een gegeven moment had eCoexist te veel hooi op de vork genomen. ‘Ik ben een creatief persoon die zich snel verveelt, snel enthousiast wordt en die heel veel onderwerpen interessant vindt. Dat zorgde ervoor dat we wel 20 dingen tegelijk deden. Tijdens een overleg zei mijn team: ‘Manisha, we kunnen 20 dingen half blijven doen of we gaan 5 dingen goed doen. Dat was even slikken voor me. Maar ik begreep het belang van hun advies. Nu doen we vier projecten.

Enthousiasmeren

Natuurlijk raak ik nog steeds snel enthousiast over dingen. Maar ik heb een goede manier gevonden om daarmee om te gaan. Ik kom dagelijks wel iets tegen waarvan ik denk: dit is ontzettend interessant. Dan benader ik iemand uit mijn netwerk en probeer die te enthousiasmeren. Dat heb ik bijvoorbeeld gedaan met het onderwerp duurzaam verpakkingsmateriaal. Dat is ontzettend belangrijk en interessant, maar veel te omvangrijk voor eCoexist. Een paar bekenden van me hebben het opgepakt, maar ik blijf wel zijdelings betrokken.

‘We willen de komende jaren hard groeien en steeds meer outsourcen. Zo kunnen we ons richten op waar we goed in zijn. Voor de troepen uitlopen. Mensen laten zien wat er allemaal kan op het gebied van duurzaamheid. Dertien jaar geleden waren wij bijvoorbeeld pioniers op het gebied van natuurlijk Holi-poeder. Nu zijn er veel bedrijven die dit produceren.

‘Als je alles helemaal alleen wilt doen, dan ben je uiteindelijk ook helemaal alleen.’

Een andere kwaliteit van eCoexist is dat we elkaar voortdurend om hulp durven vragen. Ik vraag iedere dag aan mijn collega’s: ‘Heb ik dit goed aangepakt? Hoe zou ik het anders kunnen doen?’ Dat is een continu proces. En elke dinsdag komt er een mentor over de vloer met veel ervaring in het bedrijfsleven. Hij helpt ons enorm en hij doet dat onbetaald. En er zijn meer mensen die ons werk een warm hart toedragen en dingen kosteloos voor ons doen. Natuurlijk voel ik me soms kwetsbaar als ik anderen vraag of ik het goed doe. Maar ik weet dat het heel belangrijk is om je kwetsbaar op te stellen en om hulp te vragen. Als je alles helemaal alleen wilt doen, dan ben je uiteindelijk ook helemaal alleen.’

Manisha hoeft niet lang na te denken, over de vraag welk van haar eigenschappen ze nooit zou willen kwijtraken. ‘Mijn interesse in spiritualiteit. Die helpt me om altijd het grote plaatje in gedachten te houden. Ik ben hier maar een korte tijd op aarde. Dat besef helpt om door te gaan met de dingen die ik belangrijk vind.’